De informatie is gemaakt door wikepedia.

Dit artikel gaat over de Koninklijke Marechaussee. Zie Korps Marechaussee te voet voor de troepen in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger.
Koninklijke MarechausseeLogo Koninklijke MarechausseeOprichting26 oktober 1814Land NederlandOrganisatieMinisterie van DefensieOnderdeel vanNederlandse krijgsmachtTypeMilitaire politieAantal5903 actief personeel (2013)[1]Garnizoen/HoofdkwartierKoningin Beatrixkazerne Den HaagMottoZonder vrees en zonder blaamMarsWapenliedCommandantenluitenant-generaalVan den BrinkDefensie van NederlandInstanties

Ministerie van Defensie
Nederlandse Krijgsmacht
Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

Functies

Minister van Defensie
Commandant der Strijdkrachten
Inspecteur-generaal der Krijgsmacht

De Koninklijke Marechaussee (KMar), voorheen Het Wapen der Koninklijke Marechaussee (de marechaussee is sinds 1998 geen ‘wapen’ meer van de landmacht) is een politieorganisatie met militaire status. Deze wordt beheerd door de minister van Defensie. Ze is een van de vier krijgsmachtdelen van de Nederlandse krijgsmacht.

Vanwege de specifieke taak valt de Koninklijke Marechaussee, in tegenstelling tot de zee-, land- en luchtstrijdkrachten, niet onder direct bevel van de commandant der Strijdkrachten uitgezonderd wanneer de KMar in het buitenland wordt ingezet voor andere taken dan de politietaak t.a.v. militairen. Het Commando Koninklijke marechaussee (CKMar) voert politietaken uit op grond van de Politiewet (PW) 2012. De taken worden zowel nationaal als internationaal en tijdens missies uitgevoerd. Daarnaast levert het CKMar capaciteit aan de Commandant der Strijdkrachten voor deelname aan (militaire) missies waarbij het CKMar andere taken uitvoert dan die in de PW zijn opgedragen.

De personele sterkte is 499 burgers en 5728 militairen; het aantal voltijdfuncties (VTE'n) bedraagt 461 voor de burgers en 5728 voor de militairen. [2].

Het CKMar heeft als vast takenpakket:

  • Bewaking/beveiliging van Koninklijke paleizen, ambassades in risicogebieden, De Nederlandsche Bank en belangrijke personen
  • Handhaving Vreemdelingenwetgeving waaronder grenstoezicht en bestrijding identiteits-/documentfraude, mensenhandel en mensensmokkel
  • Handhaving openbare orde en opsporing van strafbare feiten t.b.v. de Krijgsmacht
  • Bijdrage aan opbouw van veiligheidssector in missiegebieden
  • Politietaken en beveiliging van burgerluchthavens
  • Samenwerking met en bijstand aan de reguliere politie en fungeren als strategische reserve voor de Nederlandse politie
 
Franse Maréchaussée tijdens het ancien régime in 1786

Het Corps de Maréchaussée werd op 26 oktober 1814 door Willem I opgericht ter vervanging van de Franse gendarmerie. Omdat de term "gendarmerie" na de Franse bezetting te beladen werd geacht, noemde de vorst het nieuwe korps "maréchaussée" (tijdens het absolutistische ancien régime werden de leden van de Franse Gendarmerie nationale van 1626 tot 16 februari 1791 officieel maréchaussées genoemd). De marechaussee was ondergebracht bij de landmacht. De taken waren destijds het verrichten van politietaken voor de krijgsmacht, en civiel politiewerk als onderdeel van de rijkspolitie. Gendarmerie- en later marechaussee-eenheden waren oorspronkelijk gekazerneerd; ten opzichte van de gewone politie had dit in tijden zonder telefoon- en radioverbindingen het voordeel dat (ook 's nachts) snel in groten getale kon worden opgetreden. Misdaadbendes zoals die in Brabant in de 19e eeuw, en ook na de Eerste Wereldoorlog een plaag waren, werden inderdaad effectief bestreden. De marechaussee was in sommige kleinere steden zoals Venlo begin negentiende eeuw de enige politie. In 1908 wees koningin Wilhelmina de beveiligingstaak van de koninklijke paleizen toe aan de marechaussee. Voorheen werd dit door tuinlieden gedaan en het op wacht staan bij een paleis heet daarom nog steeds "klompenwacht".

Op 5 juli 1940 voegde de Duitse bezetter de marechaussee in Nederland organisatorisch samen met de rijksveldwacht en de gemeenteveldwacht. Hierdoor verloor de marechaussee haar militaire status en het predicaat Koninklijk. Buiten bezet Nederland bleef de Koninklijke Marechaussee bestaan. Ongeveer 200 marechaussees verzorgden de beveiliging van de Nederlandse koninklijke familie en de politiediensten voor de Prinses Irene Brigade.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de marechaussee gesplitst in een Korps Rijkspolitie (ter vervanging van de rijks- en gemeenteveldwacht) en de Koninklijke Marechaussee, die weer een militaire status kreeg. Op 3 juli 1956 werd prinses Beatrix benoemd tot 'Schutsvrouwe der Koninklijke Marechaussee'.

In 1994 gingen rijks- en gemeentepolitie op in 25 regiokorpsen en het Korps landelijke politiediensten. Bij die gelegenheid droeg de rijkspolitie de politie- en beveiligingstaken van Schiphol over aan de marechaussee. In 1998 werd de marechaussee een zelfstandig krijgsmachtdeel. In sommige gevallen kan een buitengewoon opsporingsambtenaar zoals bijvoorbeeld een douanier tot onbezoldigd wachtmeester worden benoemd.

Vanaf 1946 kende de Koninklijke Marechaussee ook dienstplichtigen. Zij werden speciaal hiervoor geselecteerd. Na een opleiding te hebben gevolgd in de Koning Willem III kazerne te Apeldoorn, werden de dienstplichtige marechaussees bij de parate troepen geplaatst. Taken waren voornamelijk het begeleiden van militaire verplaatsingen naar oefengebieden in onder andere Duitsland, België en Frankrijk, verkeer regelen, wegaanduidingen aanbrengen, verkeerspatrouilles uitvoeren, inrichten van verkeerscontrole- en verkeersinformatieposten, controle op de naleving van de wetten, militaire voorschriften, orders, verkeersvoorschriften en het assisteren van beroepscollega’s bij hun werkzaamheden. De eerste dienstplichtige marechaussees werden opgeleid om ingezet te worden bij de politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië. In totaal vervulden ruim 33.000 jongemannen hun dienstplichttijd bij het wapen der Koninklijke Marechaussee.

In Buren staat het Museum der Koninklijke Marechaussee. Dit is het oudste politiemuseum van Nederland; het is in 1936 opgericht door kolonel der Koninklijke Marechaussee b.d. M.C. van Houten. Sinds 1972 is het gevestigd in het voormalige Koninklijk Weeshuis. In de nabijgelegen dependance worden voorbeelden van het rollend materieel geëxposeerd.

 
Baretembleem van de Koninklijke Marechaussee, 1ste model gedragen tussen 1947 en 1954 incl. origineel geweven ondergrondje
 
Baretembleem van de Koninklijke Marechaussee, model tussen 1954 en 1998
 
Volkswagen Transporter van de Koninklijke Marechaussee
 
Ford Transit van de Koninklijke Marechaussee
 
YPR-765 KMar pantserrupsvoertuig
 
Twee motorrijders van de Koninklijke Marechaussee voeren een grenscontrole uit

Het logo van de Koninklijke Marechaussee is, als bij veel buitenlandse gendarmeriekorpsen, een zogeheten springende granaat. In de 17e eeuw werd een nieuw wapen in Europa ingevoerd: de handgranaat. Dit waren bollen van glas of metaal, gevuld met buskruit. Ze werden ontstoken met een lont. Het werpen van deze granaten was erg gevaarlijk. De soldaten die dit werk deden, werden grenadiers genoemd. Ze moesten extra moedig zijn en kregen ook iets meer betaald. Zo werden de grenadiers de elitetroepen van alle Europese legers. Als teken van hun elitaire status droegen de grenadiers op hun uniform een gestileerde springende (of vlammende) granaat van messing. Dit teken werd al gauw het symbool voor militaire elite-eenheden.

Overigens was de vlammende granaat (maar dan in een achtpuntige ster) ook het logo van de in 1994 opgeheven Rijkspolitie. In het huidige ceremoniële tenue van de Marechaussee is een deel van deze historie nog terug te vinden. Met name de traditie van een bereden wapen is nadrukkelijk aanwezig. Dit is ook de reden dat de Koninklijke Marechaussee een standaard voert in plaats van de vaandel zoals gebruikelijk is.

De huidige Koninklijke Marechaussee is een politieorganisatie met militaire status. De taken en bevoegdheden van de marechaussee strekken zich uit tot buiten de militaire organisatie, en ongeveer 95% van het personeel wordt ingezet voor civiele politietaken. Hoever die bevoegdheden gaan was tot medio 2007 inzet van discussie. Door een wijziging van de Politiewet is daaraan een einde gekomen.

Alle functies bij de Koninklijke Marechaussee zijn aangewezen als vertrouwensfunctie, waarvoor, na een veiligheidsonderzoek door de MIVD, een verklaring van geen bezwaar vereist is.[3]

De besturing van de Koninklijke Marechaussee kenmerkt zich door een scheiding tussen gezag en beheer. Het beheer over de Koninklijke Marechaussee berust bij de Minister van Defensie, en het gezag over de Koninklijke Marechaussee wordt uitgevoerd door de gezagsdrager die verantwoordelijk is voor de betreffende taak. Zo worden de vreemdelingentaken en beveiligingstaken uitgevoerd voor het Ministerie van Veiligheid en Justitie, heeft het Openbaar Ministerie (OM) de leiding over de opsporingsonderzoeken en is de lokale burgemeester en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) verantwoordelijk voor de handhaving van de Openbare orde en Veiligheid uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee.

Taken

De taken van de Koninklijke Marechaussee zijn vastgelegd in artikel 4 van de Politiewet 2012 en artikel 5 van de Veiligheidswet BES. Hieronder vallen onder meer:

Over de bevoegdheid van de Koninklijke Marechaussee ten opzichte van burgers bestond tot voor kort veel onduidelijkheid. Krachtens een wijziging (medio 2007) van artikel 4 lid 4 van de Politiewet heeft de Marechaussee ook ten opzichte van burgers alle bevoegdheden die een opsporingsambtenaar van de politie heeft, zoals vermeld in artikel 141 Wetboek van Strafvordering. Er is in het artikel wel bepaald dat hoewel de Marechaussee bevoegd is, zij zich onthoudt van het uitoefenen van bevoegdheden anders dan voor de taken die in artikel 4 van de Politiewet genoemd zijn.

Taakuitbreiding

Na meerdere terroristische aanslagen in Europa heeft de Nederlandse regering besloten tot de oprichting van Hoog Risico Beveiliging (HRB) pelotons als onderdeel van de Marechaussee. Ze worden bemand door speciaal hiervoor getraind KMar personeel en dienen risicogevoelige objecten te beschermen tegen aanslagen. Eind 2016 waren er zes pelotons bemand door in totaal ca. 400 personen. Ze bewaking van objecten als overheidsgebouwen en Joodse instellingen. Patrouilles worden meestal goed zichtbaar in voertuigen en te voet uitgevoerd en een enkele maal onopvallend in burger kledij. Het proactief ingestelde personeel houdt verbaal contact met voorbijgangers en omwonenden. Bij verhoogde dreiging is de inzet snel op- en afschaalbaar. De pelotons hebben een robuuste uitrusting en bewapening, ze zijn in staat tot optreden in een hoog geweldsspectrum.

Eenheden[bewerken]
  • District Noord-Oost (Zwolle)
  • District West (Amsterdam)
  • District Zuid (’s-Hertogenbosch)
  • District Schiphol (Schiphol)
  • District Landelijke- en Buitenlandse eenheden (Nieuw Milligen)
  • Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum (Apeldoorn)
  • Landelijk Tactisch Commando
  • Staf Commandant Koninklijke Marechaussee (Den Haag)
Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten[bewerken]

Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB) is een speciale eenheid van de Koninklijke Marechaussee die kan worden ingezet als arrestatieteam, als observatieteam of voor persoonsbescherming.

Werving geschiedt uit KMar en politiegelederen en uit de krijgsmachtonderdelen. Kandidaten die niet bij de KMar of politie vandaan komen worden eerst opgeleid tot Algemeen Opsporingsambtenaar alvorens zij de BSB opleiding volgen. De officiële functiebenaming is de van toepassing zijnde rang - voor bijzondere opdrachten.

Bereden Brigade Koninklijke Marechaussee[bewerken]

De Bereden Brigade Koninklijke Marechaussee verricht operationele en ceremoniële taken.

Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten[bewerken]

Het Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten (ECID) helpt identiteitsfraude voorkomen en bestrijden.

Expertisecentrum Luchthavens[bewerken]

Luchthavens zijn belangrijke transportknooppunten. Dat maakt ze aantrekkelijk voor crimineel gebruik en terreur. Het Expertisecentrum Luchthavens (ECL) helpt het veiligheidsniveau op en rond de Nederlandse luchthavens versterken.

  • 4 pelotons met elk 6 YPR-765 pantserrupsvoertuigen voor acties in hoog geweldsspectrum, bij district Noord-Oost, West en Zuid
  • 15 oplegcombinaties met Mobiel Administratie Centrum voor Mobiel Toezicht Veiligheid
  • Gepantserde Toyota Landcruisers en Mercedes Benz-voertuigen, met 4-wielaandrijving voor missies en beveiligingstaken (Schiphol)
  • 11 Rigid Hull Inflatable Boats (RHIB's) diverse lengten en voor uiteenlopende doeleinden
  • 180 patrouillemotoren, w.o. BMW, Yamaha en KTM
  • 130 patrouillebussen, w.o. Toyota Hilux pick up, Mercedes Vito, Mercedes Sprinter en Ford Transit
  • 115 surveillancevoertuigen, w.o. VW Transporter, VW Golf, VW Amarok en Opel Astra

Daarnaast beschikt de KMar over drie zeewaardige patrouillevaartuigen voor de MTV/grensbewakingstaak:

  • RV 180 Glinder, 35 meter, ligplaats Harlingen, vaargebied: Waddenzee en Noordzee
  • RV 161 Kattenburg, 20 meter, ligplaats IJmuiden, vaargebied: havens Amsterdam en kustwater
  • RV 162 Wycker Meer, 20 meter, ligplaats IJmuiden, vaargebied: havens Amsterdam en kustwater (uit de vaart)

InternationaalKoninklijke Marechaussee is een Gendarmerieorganisatie en maakt deel uit van het samenwerkingsverband voor Europese Gendarmerieorganisaties (European Gendarmerie Force (EGF)). Een gendarmerieorganisatie wordt gekenmerkt door de militaire status en civiele politietaken onder civiel gezag. Gendarmerieorganisaties kunnen, zoals de Koninklijke Marechaussee en de Italiaanse Carabinieri, beheersmatig zijn ondergebracht bij Defensie maar de Jandarma in Turkije, de Guardia Civil in Spanje en de Franse Gendarmerie Nationale vallen (ondanks hun militaire status) onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Een gendarmerie kan de politietaak voor militairen uitvoeren maar dat is niet altijd het geval (Spanje). Veel landen rond de Middellandse Zee, zoals Portugal, Spanje, Italië, Turkije, Israël en Marokko beschikken over gendarmerieorganisaties. Angelsaksische landen hebben vaak een militaire politie (MP). Het verschil is dat een MP onderdeel is van het leger en enkel (beperkte) politietaken voor Defensie uitvoert. Deze organisaties hebben geen civiele politietaken en staan meestal niet onder civiel gezag

comandanten

Externe link[bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. Omhoog↑ Kerngegevens Defensie, feiten en cijfers, Ministerie van Defensie, 19 januari 2013.
  2. Omhoog↑ Tabel 1: Aantal personen werkzaam en aantal VTE’n bij defensieonderdelen november 2014
  3. Omhoog↑ CTIVD: Toezichtsrapport 11a over de uitvoering van de Wet veiligheidsonderzoeken door de MIVD, 23 maart 2007
Zie de categorie Koninklijke Marechaussee van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.